Trong những tháng đầu đời, hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh còn rất yếu, khiến trẻ dễ bị tấn công bởi các loại vi khuẩn và virus nguy hiểm. Chính vì vậy, tiêm vắc xin ngay từ khi chào đời là biện pháp quan trọng để giúp trẻ tạo nên lớp bảo vệ đầu tiên cho sức khỏe của mình. Việc hiểu rõ trẻ sơ sinh được tiêm vacxin gì là bước đầu trong việc chăm sóc và bảo vệ trẻ khỏi các bệnh nguy hiểm.
Tiêm phòng cho trẻ em những loại bệnh nào là bắt buộc?
Bộ Y tế đã ra thông tư về 10 loại vacxin bắt buộc trong Chương trình tiêm chủng mở rộng. Các mũi tiêm cho trẻ sơ sinh đến 5 tuổi bao gồm:
Vaccine viêm gan B nằm trong các mũi tiêm cho trẻ sơ sinh bắt buộc trong 24 giờ. Theo các chuyên gia y tế, đây là cách tốt nhất để phòng lây truyền vi rút viêm gan B từ mẹ sang con. Nếu tiêm mũi 1 đúng thời gian quy định (tức trong 24 giờ), vaccin sẽ phòng được 85-90% các trường hợp lây truyền từ mẹ sang con. Nếu không tiêm trong 24 giờ, hiệu quả phòng ngừa sẽ giảm dần và không còn hiệu quả nếu tiêm sau 7 ngày.
Hiện nay, Việt Nam đang sử dụng vacxin bệnh lao BCG để tiêm phòng cho trẻ dưới 1 tuổi. Tuy nhiên theo các chuyên gia, nếu trẻ sinh ra bình thường, sức khỏe ổn định thì nên tiêm ngay trong vòng 24 giờ đầu sau sinh.
Bạch hầu là một bệnh nhiễm trùng nhiễm độc do trực khuẩn bạch hầu gây ra. Để phòng bệnh hiệu quả cho bé, bố mẹ cần tiêm đủ 3 mũi vắc xin bạch hầu - ho gà - uốn ván (DPT) hoặc vắc xin DPT - VGB - Hib cho trẻ dưới 1 tuổi. Sau đó tiêm nhắc lại DPT cho trẻ từ 18 tháng.
Để phòng bệnh ho gà, bố mẹ nên tiêm phòng cho trẻ vaccine 5 trong 1 (bạch hầu - ho gà - uốn ván - viêm gan B - viêm phổi/viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib) cho trẻ 2-3-4 tháng tuổi. Tiêm nhắc vắc xin bạch hầu - ho gà - uốn ván khi trẻ được 18 tháng tuổi.
Trẻ em dưới 1 tuổi sẽ được tiêm vắc xin phối hợp phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B và viêm phổi/màng não do vi khuẩn Hib. Việc này không chỉ giúp phòng uốn ván ở trẻ mà còn tạo nên miễn dịch rộng rãi cho mọi người.
Vaccine phòng bệnh bại liệt bao gồm 2 loại: giảm động lực đường uống (OPV) và bát hoạt đường tiêm (IPV). Cả 2 loại vacxin này đều đang được triển khai cho trẻ được 2, 3 và 4 tháng tuổi trong chương trình Tiêm chủng mở rộng. Tuy nhiên vacxin đường tiêm đang thay dần cho đường uống.
Bệnh do vi khuẩn Haemophilus influenzae tuýp B (Hib)
Viêm phổi và viêm màng não là 2 bệnh phổ biến nhất do vi khuẩn Hib gây ra. Những bệnh này có thể chủ động phòng ngừa bằng cách tiêm vắc xin Hib. Theo đó, tiêm chủng đầy đủ 3 liều vắc xin Hib theo đúng lịch sẽ giảm được nguy cơ bệnh Hib lên đến hơn 90%.
Sởi rất dễ lây lan ở những khu vực đông người như: nhà trẻ, trường học, khu đông dân cư… dễ gây thành dịch và trẻ em là đối tượng dễ bị mắc bệnh nhất. Vì thế, bố mẹ nên tiêm phòng vaccxin cho trẻ.
Vaccine viêm não Nhật bản B được tiêm phòng cho trẻ 1 tuổi. Ngoài ra, để phòng viêm não Nhật Bản cũng như phòng tránh một số bệnh thường gặp trong mùa hè, bố mẹ cần chú ý ăn uống hợp vệ sinh, nâng cao thể trạng, nằm màn tránh muỗi đốt...
Vaccine Rubella cũng nằm trong lịch tiêm chủng thường xuyên dành cho trẻ nhỏ. Theo đó, bé sẽ được tiêm vắc xin sởi – rubella lúc đủ 18 tháng.
Để biết được thứ tự các mũi tiêm, thời gian tiêm lần đầu và nhắc lại, bố mẹ vui lòng xem lịch tiêm phòng cho trẻ đã đề cập tại mục 2.
Bố mẹ cần chú ý các mũi tiêm cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bắt buộc để phòng ngừa các bệnh nguy hiểm cho bé
Danh mục các mũi vắc xin mở rộng
Theo chương trình tiêm chủng quốc gia, các mũi vắc xin mở rộng cho trẻ sẽ bao gồm:
Một số trường hợp chống chỉ định tiêm phòng cho trẻ
- Trẻ có tình trạng suy chức năng các cơ quan hô hấp, tuần hoàn, suy tim, suy thận, suy gan…
- Trẻ có tiền sử sốc hoặc phản ứng nặng sau tiêm chủng.
- Trẻ suy giảm miễn dịch chống chỉ định tiêm chủng các loại vacxin sống.
- Các trường hợp chống chỉ định khác theo hướng dẫn của nhà sản xuất đối với từng loại vacxin.
- Đo nhiệt độ tại nách, thân nhiệt trên 37.5 độ C hoặc dưới 35.5 độ C.
- Trẻ mắc các bệnh nhiễm khuẩn cấp.
- Trẻ đang hoặc mới kết thúc liều điều trị corticoid liều cao trong vòng 14 ngày.
- Trẻ mới dùng các sản phẩm Globulin miễn dịch.
- Trẻ sơ sinh có cân nặng dưới 2kg.
- Các trường hợp tạm hoãn tiêm chủng khác theo hướng dẫn của nhà sản xuất đối với từng loại vacxin.
Các mũi tiêm cho trẻ sơ sinh mẹ cần biết
Vậy những mũi tiêm chủng cần thiết cho trẻ là gì? Lịch tiêm chủng cho trẻ như thế nào? Dựa vào độ tuổi của trẻ mà bố mẹ đưa trẻ đi tiêm ngừa các loại vắc xin khác nhau.
Theo dõi sau tiêm tại điểm tiêm và khi về nhà
Phản ứng sau tiêm cũng là nỗi lo của nhiều bậc phụ huynh. Phản ứng thường gặp nhất là nóng sốt, bỏ bú, sưng đỏ tại vết tiêm… Theo BS Bùi Thanh Phong, khi đi tiêm, phụ huynh đừng quá căng thẳng vì trẻ sẽ dễ dàng cảm nhận được sự lo lắng của ba mẹ. Sau khi tiêm, vị trí tiêm có thể hơi đỏ hoặc hơi nóng, trẻ có thể bú ít hơn. Nếu trẻ sốt, phụ huynh nên hạ sốt đúng cách và lau mát cho trẻ. Nếu trẻ đau, có thể cho trẻ uống thuốc giảm đau. Thường sau 24 – 48 tiếng trẻ sẽ ổn. Sau khi tiêm, trẻ cũng không cần một chế độ chăm sóc đặc biệt nào. Mẹ có thể cho con bú nhiều hơn, chia thành nhiều cử nhỏ, không cần kiêng khem hay hạn chế cho trẻ bú.
Các mũi tiêm cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
Từ năm 1981 đến nay, thông qua sự hỗ trợ của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), Bộ Y tế đã khởi xướng chương trình tiêm chủng mở rộng áp dụng cho trẻ từ 0 - 10 tuổi và hoàn toàn miễn phí. Ngoài ra, ba mẹ cũng có thể lựa chọn bổ sung các mũi tiêm cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ theo dịch vụ và có trả phí để phòng một số bệnh nguy hiểm.
Các mũi tiêm và lịch tiêm vacxin cho trẻ sơ sinh mẹ cần biết
Chích ngừa cho trẻ sơ sinh là điều cần thiết mà bố mẹ nên thực hiện để phòng tránh trẻ không bị nhiễm những bệnh nguy hiểm thường gặp. Vậy các mũi tiêm cho trẻ sơ sinh là gì? Có tác dụng như thế nào? Dưới đây là những thông tin bố mẹ cần biết về chích ngừa cho trẻ sơ sinh.
Trẻ non tháng có cần tiêm chủng sơ sinh không?
RẤT CẦN! Vắc xin chính là “lá chắn thép” giúp bảo vệ trẻ em, đặc biệt trẻ sơ sinh trong những năm tháng đầu đời. Với trẻ sinh non tháng hoặc có vấn đề về sức khỏe cần theo dõi, chăm sóc đặc biệt, có thể hoãn tiêm vắc xin Lao liều sơ sinh và viêm gan B liều sơ sinh đến khi trẻ có thể trạng tốt. Sau khi trẻ đủ cân nặng, sức khỏe tốt cần đưa trẻ đi tiêm chủng càng sớm càng tốt trong vòng một tháng đến một năm sau sinh.
Đến thời điểm 2 tháng tuổi, Ba Mẹ cần cho trẻ sinh non tiêm chủng khi bé được 2 tháng tuổi giống như những trẻ sinh đủ tháng khác vì trẻ có nguy cơ bị nhiều tác nhân gây bệnh tấn công và để lại nhiều biến chứng nguy hiểm, gánh nặng bệnh tật, thậm chí tử vong. Nếu trì hoãn việc củng cố hệ miễn dịch của trẻ, trẻ có thể gặp các vấn đề về sức khỏe nghiêm trọng.
Lịch tiêm phòng cho trẻ sơ sinh 2020 có gì mới?
Từ năm 2019, lịch tiêm chủng mở rộng của Bộ Y tế có một số thay đổi so với trước đây:
- Thay thế vacxin Quinvaxem (Hàn Quốc) bằng vacxin ComBe Five (Ấn Độ) trong Chương trình tiêm chủng mở rộng. Đây là loại vacxin phối hợp 5 trong 1 bao gồm giải độc tố vi khuẩn bạch hầu, uốn ván, vi khuẩn ho gà bất hoạt, kháng nguyên virus viêm gan B và kháng nguyên vi khuẩn Hib.
- Triển khai vacxin bại liệt theo đường tiêm (IPV) thay cho đường uống (OPV). Vacxin bại liệt tiêm IPV được hỗ trợ bởi Liên minh toàn cầu về vắc xin và tiêm chủng (GAVI) do hãng Sanofi, Pháp sản xuất. Loại vacxin này đã đạt chứng nhận tiền thẩm định của Tổ chức Y tế thế giới, được cấp phép lưu hành tại Việt Nam và được Bộ Y tế cho phép sử dụng trong chương trình Tiêm chủng mở rộng.
- Vắc xin phối hợp Sởi - Rubella do Việt Nam tự sản xuất được sử dụng trên quy mô toàn quốc cho trẻ từ 18 tháng tuổi.
Tiêm vaccine đúng và đủ theo lịch giúp bảo vệ bé trước nhiều bệnh nguy hiểm
